Stress signalen herkennen
Wat hebben hoofdpijn, nek- en schouderklachten, en je minder energiek voelen? In de meeste gevallen zijn dit vroege indicatoren van stress. Maar worden vaak niet zo gezien of gewoon genegeerd. Stress signalen herkennen is de eerste stap wil je van je klachten afkomen en burn-out voorkomen. In dit artikel lees je waar je exact op moet letten zodat je er op tijd iets mee kunt doen.
Waarom is tijdig stress signalen herkennen zo belangrijk?
Als je niet regelmatig kijk naar het dashboard van je auto zul je misschien belangrijke lampjes over het hoofd zien. En is de kans groot dat je aan de zijkant van de weg stil komt te staan.
Het kan ook zijn dat je de lampjes wel ziet maar niet weet wat ze betekenen. Als je dan denkt ‘nou het zal wel, ik rij lekker door’, dan kom je ook stil te staan op de vlucht strook.
En het kan ook nog dat je lampjes wel ziet, ook weet wat ze betekenen en alsnog denkt ‘ het kan me niks schelen, ik rij gewoon nog 100 kilometer door’.
Ook dan is het weer zo dat je straks balend langs de vangrail staat. Bovendien is dit natuurlijk niet zo erg slim.
Je kunt de lampjes op het dashboard van je auto, vergelijken met de signalen die je lichaam je geeft wanneer je over je grenzen heen gaat of dat je (onbewust) stress ervaart.
Het is belangrijk om stress signalen te kunnen herkennen zodat je tijdig kunt bijsturen en ervoor kunt zorgen dat je zo vroeg mogelijk in actie komt zodat de klachten verdwijnen of niet verergeren.
Waarom is stress signalen herkennen zo lastig?
De meeste mensen herkennen stress te laat of soms helemaal niet. Waar ligt dat aan?
Dat kan de volgende oorzaken hebben:
- Ze hebben onvoldoende kennis over stress, overspannenheid en burn-out. Je hoeft hier voor echt geen psycholoog, hoogleraar of stresscoach te zijn.
- De meeste mensen herkennen alleen de heftige signalen maar herkennen de meest voordehandliggende signalen niet
- Vaak negeren mensen de signalen negeren omdat er gedacht wordt: ‘Ja, en wat als ik het herken, wat doe ik dan?’
- Signalen negeren omdat de focus ligt op ‘schouders eronder en doorgaan’
Daarnaast werkt je lichaam ook zo dat lichaam zich constant aanpast aan de omgeving. Dus wanneer je langdurig stress ervaart, raak je gewend aan dat stress niveau.
Je basis spanningsniveau komt steeds hoger te liggen, waardoor het steeds meer moeite kost ontspanning te bereiken. En dit bouwt zich langzaam op. Je lichaam past zich als het ware aan aan de situatie en wat er van je gevraagd wordt.
De oorzaken niet herkennen
Het komt vaak voor dat mensen onbewust stress ervaren omdat er meerdere niet voor de handliggende, direct aanwijsbare oorzaken zijn.
Ook positieve gebeurtenissen kunnen impact op je hebben terwijl je deze gebeurtenissen niet als negatief ervaart. De som van alle kleine oorzaken die op zich niet zo impactvol lijken, zorgen er vaak in de praktijk voor dat je op een onbewust niveau stress ervaart. En dat kan best veel stress opleveren ook.
Niet alle oorzaken van stress zijn negatief. Positieve oorzaken hebben ook impact en zorgen op een onbewust niveau voor spanning.
Stress signalen herkennen: hier moet je op letten
Signalen of symptomen van stress kun je op verschillende niveaus herkennen, zoals:
– Lichamelijk
– Mentaal / emotioneel
– Gedragsmatig
– Houding
– Vermogens
– Eten en drinken
Lichamelijk
- Hoofdpijn
- Buikpijn
- Vermoeidheid of uitgeput gevoel
- Slaapproblemen
- Hartkloppingen en drukkend gevoel op de borst
- Hoge bloeddruk
- Rug- en Nekklachten
- Maag- en darmklachten
- Hyperventilatie, onregelmatig ademen of hoge snelle ademhaling
- Zweten
- Duizeligheid
- Verlaagd libido weinig tot geen zin in seks
- Geen of weinig energie
Emotioneel / mentaal
- Snelle wisseling van emoties
- Snel huilen
- Gerprikkeld of snel boos reageren
- Opgejaagd / gehaast
- Depressieve gevoelens en gedachten
- Angstig
- Piekeren
- Negatieve gedachten
Gedragsmatig
- Zich terugtrekken, zich isoleren of zich afzonderen
- Geen rust of pauzes nemen
- Steeds vaker afspraken niet nakomen
- ‘Ja’ zeggen, ‘ Nee’ doen
- Weinig tot geen verlofuren of vakantie dagen opnemen
- Zich vaker (kort) ziekmelden
Houding
- Snel geïrriteerd of ongeduldig
- Kort lontje
- Minder relativeringsvermogen en humor
- Verminderde betrokkenheid
- Onverschillig
Vermogens
- Afnemende concentratie
- Vergeetachtigheid
- ‘Afwezig’ zijn
- Niet goed tegen prikkels uit de omgeving kunnen
- Overzicht en grip op zaken verliezen
- Geen opties of andere invalshoeken kunnen zien
- Uit het oog verliezen van wat er echt belangrijk is
Eten & Drinken
- Overmatig veel eten
- Meer trek in snacks
- Juist geen eetlust hebben
- Toename in koffie-, alcohol- of drugsgebruik
Veel stress signalen zijn persoonsgebonden en kun je bij jezelf en in je gedrag opmerken
Stress signalen herkennen wordt gemakkelijker als je weet op welke dingen je moet letten. Zoals je hierboven kunt lezen zijn er genoeg symptomen van stress die je als persoon kunt ervaren en herkennen.
Wat vaak vergeten wordt zijn de verschillende ‘soorten’ stress. Die vaak het gevolg zijn van externe factoren zoals gebeurtenissen en situaties.
Hierin kunnen we 3 soorten stress onderscheiden:
– Alledaagse Stress
– Slepende Omstandigheden
– Ingrijpende Levensgebeurtenissen
Alledaagse stress (ad hoc)
Dit zijn de kleine ergernissen die je in je dagelijkse leven meemaakt, zoals:
- Te laat komen op een afspraak
- In een file terechtkomen
- Huissleutels kwijt zijn
- Eten of drinken op je schone kleding morsen
- Het huis is een rotzooi
- Een parkeerbon krijgen
- Een lekke band van je fiets of auto
- In een verse hondendrol stappen
Slepende Omstandigheden (elke dag weer)
Dit zijn situaties die je overkomen waar je voor jouw gevoel geen keuze in hebt en uitzichtloos zijn, zoals:
- Chronisch ziek familielid voor je moet zorgen
- Reorganisatie op het werk
- Langdurig conflict met familie
- Burenoverlast
- Financiële problemen
- Vandalisme of criminaliteit in je woonomgeving
Ingrijpende levensgebeurtenissen
Dit zijn grote veranderingen in je leven, die je overkomen en waar je voor jouw gevoel geen invloed op hebt. Ze kunnen plotseling ontstaan, maar soms zie je ze ver van te voren aan komen, zoals:
- Overlijden van een kind of levenspartner
- (echt)scheiding
- Verliezen van je baan
- Menopauze
- Midlife crisis
- Een ernstig ongeluk ervaren
- Ernstige persoonlijke ziekte of verwonding
- Huwelijk
- Geboorte van een kind
- Verhuizing
- Ontslag krijgen
- Buitengewone persoonlijke prestaties
- Verandering van persoonlijke gewoonten
Vaak worden de externe factoren zoals gebeurtenissen en situaties waarin je je kunt bevinden niet herkend als stress
De sleutel in het hele verhaal: betekenis geven aan de signalen
En dan? Je herkent de stress signalen wat moet je nu doen? We pakken het auto dashboard voorbeeld er weer bij.
Wat betekent het als het lampje met een benzinepompje gaat branden? Juist, dat je moet gaan tanken. En precies zo mag je bovenstaande signalen, gebeurtenissen en situaties ook gaan interpreteren.
Ze betekenen ‘iets’. En dat ‘iets’ kan voor iedereen anders zijn. Je mag er iets met deze signalen doen als je één of meerdere herkent. Want het zijn signalen die aangeven dat het tijd is om andere keuzes te maken.
Dat je mag gaan bijsturen. Misschien heel veel, misschien maar een beetje.
Als je geen betekenis geeft aan de stress signalen die je herkent zul je door blijven rennen tot je jezelf voorbij loopt.
Samengevat: Stress signalen herkennen
Wat je niet herkent kun je ook niet veranderen. Herkenning van stresssignalen en welke situaties en gebeurtenissen jou stress opleveren, is dus essentieel. Hierdoor krijg je inzicht in wat er gebeurt en waardoor.
Maar daar blijft het niet bij.
Het is eigenlijk nog belangrijker dat je leert om betekenis te geven aan die signalen. Hoofdpijn kan een symptoom van een verkoudheid zijn.
Maar wekenlang aanhoudende hoofdpijn is toch echt iets anders.
De combinatie van herkennen en betekenis geven aan de signalen helpt je keuzes te maken die bijdragen aan herstel van stressklachten of het voorkomen van de vergering ervan.
Hulp bij het leren omgaan met stress en het voorkomen van burn-out?
Om een burn-out te voorkomen komt er veel meer bij kijken dan ‘je gewoon niet zo druk maken’. Het allerliefste wil je rust in je hoofd en ontspanning in je lichaam. En natuurlijk wil je weer blaken van energie en een gezonde werk-privé balans met oog voor dat wat er écht toe doet.
Waar wat moet je dan doen? De mensen in je omgeving geven je allerlei tegenstrijdige goedbedoelde tips en adviezen. Alleen, ze werken niet voor jou. Gék wordt je ervan.
Precies daarom is het belangrijk dat je hulp van een professioneel coach inschakelt.
Een professioneel stress en burn-out coach geeft jou geen ‘1000 in een dozijn’ adviezen, maar helpt jou op maat volgens een effectief bewezen methode om weer innerlijke rust en lichamelijke ontspanning te vinden. Zodat jij leert hoe je met vertrouwen kiest voor jezelf en de regie houdt over je eigen leven.
Wil je voorkomen dat je omvalt met burn-out klachten? Stop dan met zelf van alles te proberen en klik hieronder om contact met mij op te nemen. Ik help je graag.