Stress als ZZP’er of ondernemer
Wanneer je een kijkje op Instagram of LinkedIn neemt wordt er altijd een ideaalbeeld geschetst rondom een zelfstandige of een ondernemer. Het brengt vrijheid met zich en je bent je eigen baas. Dit is zeker waar.
Echter kent het ondernemerschap een keerzijde. Op dit moment is het namelijk zo dat stress en burn-out gerelateerde klachten worden onderschat onder ZZP’ers of ondernemers.
Hoe kan stress onder ZZP’ers of ondernemers ontstaan? En wat zijn de gevolgen? Tijd om daarachter te komen, lees dus snel verder om meer te leren over stress als ZZP’er of ondernemer.
Stress en burn-out in Nederland
Al jaren zijn er in Nederland (te) veel mensen die chronisch last hebben van stressklachten.
Jaarlijks melden in Nederland 16,1% van de werknemers zich met burn-out gerelateerde klachten.Onder ZZP’ers en ondernemers is dat percentage minder, nl. 9%
Een goede mogelijke verklaring waarom het percentage lager is onder ZZP’ers en ondernemers is dat vergeleken met werknemers, ZZP’ers en ondernemers meer autonomie en regelmogelijkheden in hun werk hebben. Ze kunnen veel meer zelf bepalen.
Dit kan dus betekenen dat ze hierdoor minder last van stress klachten krijgen dan werknemers. Maar de gevolgen van langdurige klachten of uitval zijn voor deze groep ondernemers vele malen groter dan voor werknemers.
Het percentage burn-out ligt lager bij ZZP’ers en ondernemers dan bij werknemers, maar de gevolgen zijn wel groter.
Oorzaken voor stress als ZZP’er of ondernemers
Er zijn meerdere oorzaken die kunnen zorgen voor stress bij ondernemers en ZZP’ers. Een aantal oorzaken die aan te wijzen zijn, waar nagenoeg iedere ondernemer op een gegeven moment tegen aan zal lopen, hebben we even voor je op een rijtje gezet.
Altijd bezig zijn met je werk
Je bent je eigen baas. Je bepaalt zelf wanneer je begint en stopt met werken. Helaas is de verleiding groot om langer door te gaan en minder snel ‘de boel de boel te laten’. Dus werk je ook in de avond, in het weekend en tijdes vakanties. Een keertje is niet erg, structureel natuurlijk wel.
Als je denkt ‘dit valt wel mee’ dan heb je het mis. In de praktijk weten maar heel weinig ondernemers hoeveel uren ze écht maken en wordt het lastig gevonden om los te laten. ‘Nog even een offerte maken’, ‘Snel nog de administratie doen’, ‘Toch nog even dat gesprek met die potentiële klant voeren’. Allemaal redenen om langer bezig te zijn met je werk.
Weinig aandacht voor gezin en relatie
In het verlengde van ‘altijd bezig zijn met je werk’, ligt het volgende punt: weinig aandacht voor gezin en relatie.
Dat je je eigen tijden kunt bepalen en dat je gedreven bent als ondernemer is geweldig. Voor je het weet zorgt deze combinatie ervoor dat je veel voorelkaar kunt krijgen. Ook al kost het je veel energie en tijd.
Maar de mensen die dichtbij jou staan hebben ook behoefte aan jouw aandacht tijd. En andersom heb jij hun tijd en aandacht ook nodig.
Als de focus meer op werk is gericht ontstaat een verstoorde balans. Wanneer deze verstoorde balans aanhoudt gaan de mensen in je omgeving zich eraan irriteren en kun je je afvragen hoe lang dit goed gaat. Dit levert niet alleen stress op voor jou als ondernemer maar ook voor de mensen om je heen.
Groei van je bedrijf
Te klein om mensen aan te nemen, maar te groot om alles zelf te doen. Procedures en werkprocessen die allang niet meer effeciënt zijn, nu je bedrijf gegroeid is. Dit zijn stressfactoren voor een ondernemer omdat het kan lijken of je vast zit en er moeilijke knopen doorgehakt moeten worden waar misschien wel grote (financiële) consequenties aan vast zitten.
Klant is koning
Kun je té klantgericht zijn? Jazeker. Door meer doen dan een klant verwacht lever je goede service en goede klantervaring. Meer doen voor de klant dan je daadwerkelijk aan kunt is niet ‘klantgericht bezig zijn’. Bijvoorbeeld als jij structureel over je grenzen moet gaan voor de tevredenheid van je klant. Dit gaat dan ten koste van je gezondheid en uiteindelijk ten koste van de dienst die je levert.
Verstoorde werk – privé balans
Los van te weinig tijd en aandacht voor je gezin en relatie hebben, is het belangrijk dat je naast alle werk-gerelateerde inspanningen, zelf voldoende kunt ontspannen. Simpelweg omdat je de volgende dag weer moet presteren. Gebeurt dit structureel te weining, dan brandt je jezelf langzaam op.
Te weinig of geen tijd en aandacht voor hobby’s, ontspanning en sport zijn veel gehoorde oorzaken van stress als ZZP’er of ondernemer.
Financiële druk
Je hebt gekozen om voor jezelf te beginnen. Een mooie stap. Of misschien doe je dit al jaren. Je kunt je in ieder geval bezighouden met dat waar je goed in bent, En je kunt alles zelf bepalen. Heerlijk.
Maar ja, er moet wel brood op de plank komen. Dus je moet inkomsten genereren.
Een grote stressfactor voor ZZP’ers en ondernemers is de financiële druk die ondernemen met zich meebrengt. Veel ondernemers ervaren stress rond hun financiën. Dit kan worden verergerd door slechte verkopen of verkeerde investeringen. In feite is een van de meest voorkomende redenen voor het mislukken van een startende onderneming een cashflowprobleem.
Onzekerheid
Onzekerheid is één van de meest voorkomende problemen voor ondernemers. Je werk zal drastisch veranderen, afhankelijk van hoe succesvol je bedrijf is, en het bedrijf wordt beïnvloed door onvoorspelbare externe factoren. Onzekerheid is altijd gelinkt aan stress. Als mens houden we van routine en van het vermogen om ons onze toekomst voor te kunnen stellen.
Een eenzaam bestaan
In het beginstadium van het runnen van een bedrijf kunnen zelfstandig ondernemers zich sociaal geïsoleerd voelen. Dit is vooral het geval als je veel overuren maakt en als je meer tijd stopt in je bedrijf dan gepland. Als je de overstap hebt gemaakt van een baan in een team, naar werken in je eentje dan kan dit stressvol zijn.
Altijd ‘aan’ willen staan
Om service te leveren aan je klanten en je samenwerkingspartners, wil je als ZZP’er of ondernemer bereikbaar kunnen zijn. Snel kunnen reageren. Maar als je altijd maar beschikbaar bent blijf je je brein prikkelen en activeren. Zo kun je je onvoldoende loskoppelen.
Controle drang
Juist de autonomie voelt goed voor ZZP’ers of ondernemers. Het geeft een gevoel van vrijheid. Het zelf mogen bepalen. Maar daarin schuilt ook de valkuil dat je alles wilt controleren en alles zelf wilt gaan doen. De touwtjes laten vieren of bepaalde taken delegeren, is vaak eng voor mensen met een grote controle drang.
Onvoldoende keuzes maken
In het verlengde van controle drang zie je bij veel ZZP’ers dat ze geen of te laat keuzes maken. Ondernemen = keuzes maken. Wat wel te doen. Wat niet te doen. Wat uitbesteden en wat zelf doen.
Gebrek aan richting
Gedreven zijn en alles zelf mogen bepalen stelt niets voor als je geen richting hebt. Als ondernemer, waar doe je het voor? Waar wil je over 5 of 10 jaar staan? Wat is het bestaansrecht van je bedrijf?
Voor veel ZZP’ers zijn dit lastige vragen en velen hebben dit onvoldoende helder. Zonder richting ga je al snel van alles doen, van alles proberen. Om het werkend te maken. En als het dan niet lukt kan het snel voelen dat niet falen. Hoe dan ook, het is een stressfactor van grote proporties.
Gebrek aan richting in je werk of leven zorgt voor onvoldoende zingeving. Op den duur breekt dit je op
Gevolgen van stress voor ondernemers/zelfstandigen
Wanneer je als ZZP’er of ondernemer te maken krijgt met chronische stress en de klachten die daarbij horen, dan kan dit een aantal impactvolle gevolgen met zich meebrengen. Lees mee welke dat zijn.Overal problemen zien en alles tegelijk willen oplossen
Op de eerste plaats kan stress ervoor zorgen dat je teveel problemen in een keer wilt oplossen. Als je bijvoorbeeld een cashflow probleem hebt dan is de kans groot dat je hier zo snel mogelijk vanaf wilt komen. Omdat dit niet direct op te lossen is focus je je snel op andere zaken die op problemen lijken en ga je daar tijd en aandacht in steken om controle te willen houden. Sommige ondernemers maken dan verkeerde keuzes voor het bedrijf. Dit is natuurlijk vragen om meer problemen.
Juist passief worden
Het kan ook de andere kant op gaan, sommige mensen worden juist te passief onder stress. Stress kan verlammend werken. Je moet als ondernemer wel altijd blijven nadenken en keuzes maken voor de toekomst van je bedrijf. Doe je dit niet dan zul je na verloop van tijd de grip op je business verliezen. Sommige ondernemers zijndoor stress bijvoorbeeld bang geworden om beslissingen te nemen, willen niet meer nadenken over de toekomst of blijven maar vasthangen in het verleden. Dit draagt bij aan een ongezonde bedrijfsvoering.Langdurig niet kunnen werken
In een burn-out terecht komen is verschrikkelijk. In Nederland duurt een burn-out gemiddeld 242 dagen(bron: Arbobalans TBO) . Als je geen personeel hebt betekent het dat je je bedrijfsactiviteiten (tijdelijk) zult moeten staken om te herstellen.Geen inkomsten
Als je je werk staakt, ontvang je als werknemer nog (gedeeltelijk) loon. Maar als ZZP’er of ondernemer staan de inkomsten dan vaak volledig stil. Afhankelijk van je verzekeringen natuurlijk en hoe je je bedrijf hebt ingericht.Geen inkomsten betekent meer financiële druk en dit is op zich weer een grote oorzaak voor (meer) stress
Wat kun je doen om stress als ZZP’er of ondernemer te voorkomen?
1. Leer te luisteren naar je lichaam
Een gezonde onderneming vraagt om een gezonde en vitale ondernemer. Als de stress te hoog wordt merk je dit doordat jouw lichaam je vertelt waar je grens ligt. Hoofdpijn, rugklachten, vermoeidheid, een kort lontje en slecht slapen. Deze signalen kunnen op stress wijzen.2. Ontkoppel je brein op dagelijkse basis
Neem ‘mini breaks’ tussendoor. Doe aan beweging of ga naar buiten. Geef jezelf de tijd om te herstellen. Zoek de ontspanning bewust op. Eet gezonde voeding en ga sporten. Een fit lijf en een fit brein kunnen beter tegen stress.3. Stel prioriteiten en maak keuzes
- Begrens je werktijd.
- Bepaal wat er écht moet gebeuren en wat écht bijdraagt aan jouw bedrijfsdoelen. Niet alles is even belangrijk
- Dus neem de regie over waar je jouw tijd en aandacht aan besteedt
- Stel grenzen aan je klantgerichtheid. Doe slim aan verwachtingsmanagement.
4. Wees eens onbereikbaar
- Sta gewoon eens van tijd tot tijd ‘uit’.
- Ga offline.
- Check niet voortdurend je e-mail en social media. Begrens dit en spreek met jezelf tijden af waarop je dit doet.
- Stel op je smartphone of laptop schermtijden in.
- Zeker als je op vakantie gaat is het aan te raden om offline te gaan
