Stoppen met piekeren: hoe doe je dat?

Stoppen met piekeren: Hoe doe je dat?

Je kijkt op de wekker. Het is 4:00 ’s nachts. Weer geen oog dichtgedaan. Je ligt te woelen en je hoofd maakt overuren. Herkenbaar? Natuurlijk. Iedereen piekert wel eens. Als je structureel piekert en je krijgt er last van, dat is het tijd om er iets aan te doen. Dit artikel gaat over stoppen met piekeren: hoe doe je dat?

Piekeren, wat is dat?

Je hart heeft een hartslag. Jouw brein is gemaakt om te denken. En heeft gedachten. Je wilt niet dat je hart stopt met kloppen en je wilt ook niet dat je hersenen stoppen met denken.

Willen stoppen met denken is hetzelfde als willen dat je hart stopt met kloppen.

Over je gedachten heb je vaak geen controle. En meestal gaan je gedachten alle kanten op. Zie dit als een ‘automatische piloot’. Piekeren is wanneer die automatische piloot je laat ‘denken in cirkels’. Het is alsof je telkens weer een film opnieuw bekijkt. Piekeren is altijd negatief en gekoppeld aan rampscenario’s.

Vaak kun je de dingen waar je over piekert niet eens oplossen. En zeker niet ’s nachts om 4:00uur. Piekeren is dus nutteloos.

Waarom je piekert

Als piekeren nutteloos is, waarom doen we het dan?

Bij problemen of bepaalde ongewenste situaties hoop je dat je oplossingen vindt door er over na te gaan denken. Je wilt graag duidelijkheid of zekerheid creëren en je verwacht dit te vinden in jouw gedachten.

Nadenken over je problemen lijkt voor je gevoel dat je bezig bent met het vinden van een oplossing. Of dat je door te piekeren beter kunt omgaan met die problemen.

Dit is niet het geval.

Piekeren is een middel waarmee jij denkt dat je controle kunt houden over een situatie in het verleden of in de toekomst.

Door juist aandacht aan het probleem te geven wordt het alleen maar groter. En ga je nog meer beren op de weg zien dan dieje al zag.

Dit is precies de reden dat piekeren vaak wel de ‘verkeerde kant op fantaseren’ wordt genoemd. 

De oorzaken van je gepieker

Om te stoppen met piekeren is het belangrijk dat je weet wat de oorzaken zijn van je gedachten. Het heeft te maken met een situatie die plaatsvond in het verleden en die je niet fijn vindt, zoals:

• Gedoe op het werk
• De relatie waar je in zit
• Ziekte
• Of misschien wel financiële zorgen

Piekeren kan ook gaan over iets wat (nog) helemaal niet is gebeurd, maar waar je wel bang voor bent:

• Een examen dat je moet afleggen
• Die ene belangrijke presentatie die je moet geven
• Een onderzoek in het ziekenhuis
• Tandartsafspraak

Piekeren heeft nooit te maken met iets in het hier in nu, het huidige moment.

Stress en gepieker, een vicieuze cirkel

Iedereen piekert wel eens en dat is helemaal geen punt. Maar in tijden van stress of drukte kan je gepieker verergeren.

Het werkt helaas ook de andere kant op. Door te piekeren kun je juist meer stress ervaren en schiet je lichaam in de angstmodus. Zo ben je weer extra vatbaar voor negatieve gedachten.

Het piekeren slaat op een gegeven moment om van ‘piekeren over problemen’ naar ‘piekeren over het piekeren’.
En zo is de vicieuze cirkel weer rond.

Nadelige effecten voor je gezondheid

Stress en piekeren beïnvloeden elkaar sterk. Maar piekeren heeft nog meer gevolgen voor je gezondheid.

Als je ’s nachts niet kunt slapen omdat je meer blijft malen, dan heeft dat impact op je energie de volgende dag. En uiteraard heeft dit gevolgen voor je stemming. Je bent sneller geprikkeld of hebt een kort lontje.

Daarnaast kun je ook flink last hebben van hoofdpijn. Of zelfs nek, schouder of rugklachten.

Stoppen met piekeren: handige tips

Piekeren heeft geen nut. Hoe kun je ervoor zorgen dat je minder piekert?

• Wordt als eerste bewust dat jouw ‘automatische piloot’ met je aan de haal gaat en je in een gedachtencirkel terecht bent gekomen.
• Achterhaal de echte oorzaak van je piekergedachten. Is het een probleem of situatie uit het verleden of iets waarvoor je bang bent dat zal plaatsvinden?
• Onthou het volgende: Het verleden kun je niet meer veranderen. Dat wat nog komen gaat, staat nog helemaal niet vast. Sterker nog, waarschijnlijk zal het niet eens gaan zoals je je inbeeldt. Vraag je zelf liever af wat kun je in het hier en nu wél doen?
• Probeer feitelijk (zonder je gevoel of interpretaties) de oorzaak van het piekeren vast te stellen en op te schrijven, dat geeft ruimte in je hoofd
• Beweeg meer. Elke dag 30 minuten licht bewegen zorgt ervoor dat je meer ‘uit je hoofd’ komt.
• Als er daadwerkelijk een probleem is , onderzoek dan de mogelijkheden om het op een effectieve manier op te lossen. En dat doe je met pen en papier, niet in je hoofd.
• Aandachttraining of mindfulness oefeningen helpen je om beter je pieker gedachten los te laten. Zodat je meer kunt accepteren wat er feitelijk aan de hand is. Door je aandacht te trainen ga je beter om met die vervelende automatische piloot