1 op de 3 werknemers in Nederland ervaart structureel hoge werkdruk. Daarnaast blijkt uit onderzoek van het CBS en TNO ook dat de jaarlijkse meldingen van stress en burn-out klachten niet afnemen. Kun je een burn-out of stress door werkdruk krijgen? In dit artikel leg ik de relatie uit tussen hoge werkdruk, (werk)stress en burn-out.

 

In de praktijk

Allereerst dacht men vroeger dat je een overspannenheid of een burn-out kreeg door ‘te hard’ of ‘te veel’ te werken. Inmiddels weten we dat een burn-out niet altijd te wijten is aan alleen werk-gerelateerde stress.

De oorzaken voor burn-out zijn erg divers en zeker niet alleen maar werk-gerelateerd. Maar hoge werkdruk is wel degelijk één van de belangrijke aanleidingen waardoor mensen uiteindelijk burn-out klachten kunnen gaan ervaren.

Mensen vallen niet uit met een burn-out, door ALLEEN hoge werkdruk.

 

Maar wat is dat toch, dat ik de laatste tijd zure gezichten zie als het woord ‘werkdruk’ om de hoek komt kijken?

Ik heb gemerkt dat veel mensen bij werkdruk een negatieve associatie krijgen. Men denkt associeert ‘werkdruk’ met te veel werk, drukte, werkstress of overbelasting.

Dat is werkdruk niet.

Wat dan wel?

 

Wat is werkdruk?

Het ‘druk hebben op het werk’ is niet hetzelfde als ‘werkdruk ervaren’.

Werkdruk heeft te maken met de hoeveelheid werk die een individu binnen een bepaalde tijd naar behoren kan verrichten.

Een ‘bepaalde tijd’ verwijst in deze omschrijving naar werktempo en ‘naar behoren’ naar de kwaliteit van het werk.

Werkdruk kun je onderverdelen in twee dimensies: kwantitatieve werkdruk en kwalitatieve werkdruk

Kwantitatieve werkdruk

Wanneer er sprake is van grote hoeveelheden werk,  die moet worden verricht en een bepaalde tijd, dan hebben we het over kwantitatieve werkdruk.

Kwalitatieve werkdruk

Bij kwalitatieve werkdruk gaat het om de moeilijkheidsgraad in het te verrichten werk en de communicatie over de werkzaamheden.

 

Werkdruk is nodig

Werkdruk is in beginsel niet slecht. Een bepaalde vorm van druk is namelijk altijd nodig om te kunnen presteren, om een taak te verrichten of om het werk gedaan te krijgen.

Kijk bijvoorbeeld maar eens naar topsporters of een artiest die op het punt staat om een optreden te geven in een uitverkocht voetbalstadium. De spanning die ze net voor het leveren van de prestatie voel hoort er gewoon bij.

Het is zelfs zo dat als er geen werkdruk zou zijn, werknemers niet tevreden zijn. Er is dan namelijk geen uitdaging: het werk is niet prikkelend genoeg. Werkdruk is nodig en op zich niet slecht voor de gezondheid.

Maar ‘hoge’ werkdruk kan dat wel zijn.

 

Wanneer is er sprake van hoge werkdruk?

Hoge werkdruk ontstaat wanneer je zelf geen of te weinig invloed kunt uitoefenen op het werktempo, de hoeveelheid van het werk of de kwaliteit van het werk.

Dit wordt in de literatuur ook wel ‘beperkte regelmogelijkheden’ genoemd.

 

Beleving of feitelijk meetbaar?

Doorgaans denkt men dat dat werkdruk niet meetbaar is.

Vaak wordt er gezegd dat (hoge) werkdruk een beleving is van de medewerker en daardoor niet objectief. Dit is een veelvoorkomende denkfout die gemaakt wordt.

Er is namelijk sprake van objectieve en subjectieve werkdruk. En beide zijn te meten.

Objectieve werkdruk

Dit is vast te stellen door de medewerker niet te ondervragen. Wat er dan gemeten wordt, is het aantal gewerkte uren handelingen, producten of diensten per tijdsperiode, of aan observaties door leidinggevenden. 

Subjectieve werkdruk

Dit wordt vastgesteld door de medewerker wél te vragen naar zijn/haar beleving van de werkdruk.

Waarom zou je je dan willen beperken tot alleen het meten van objectieve werkdruk?

De mate of iemand hoge of lage werkdruk ervaart heeft altijd te maken met een combinatie van objectieve kenmerken van het werk zelf en de subjectieve beleving van de medewerker.

 

Oorzaken van hoge werkdruk

Hoge werkdruk wordt ervaren, wanneer het werk niet gedaan kan worden binnen de gestelde tijd. Of als er niet aan de gestelde eisen kan worden voldaan.

De volgende factoren spelen hier een belanrijke rol bij:

• weinig regelmogelijkheden in het werk
• onduidelijkheid over:
  • taken
  • rollen en verantwoordelijkheden
  • verwachtingen
  • beleid

 

Andere factoren zijn:

• organisatie cultuur en managementstijl
• arbeidsomstandigheden in de fysieke werkomgeving
• persoonlijke factoren zoals:
  • slechte werk-privebalans
  • thuissituatie

Maar ook persoonlijkheidskenmerken zoals

• Moeilijk grenzen aan kunnen geven
• Moeilijk doelen en prioriteiten kunnen stellen
• Conflictvermijdend gedrag vertonen
• Perfectionistisch gedrag

Interessant allemaal. Maar op welke manier is hoge werkdruk gelinkt stress?

Oorzaken voor stress door werkdruk

Werkdruk en werkstress worden vaak door elkaar gehaald, maar deze onderwerpen zijn zeker niet hetzelfde.
Onder werkstress verstaan we : stress door of in de werksituatie. Werkstress kan verschillende oorzaken hebben. 

Hoge werkdruk is één van de oorzaken van werkstress

Andere oorzaken zijn:

• Agressie en geweld op de werkvloer
• Onzekerheid m.b.t.
  • De koers die het bedrijf vaart
  • Het blijven bestaan van de functie
• (seksuele) intimidatie
• Discriminatie of pesten

Maar werkstress wordt vooral veroorzaakt door een gebrek aan:

• sociale steun van leidinggevende of collega’s
• doorgroei en ontwikkelingsmogelijkheden in het werk
• Materiële en immateriële waardering.

Werkstress is een gevolg van aanhoudende of structurele hoge werkdruk

Hoe langer de periode van hoge werkdruk aanhoudt, hoe groter de kans op stress klachten

Ongezonde (werk)stress

Wanneer er tijdelijk een stressvolle situatie zich op het werk voordoet is er niks aan de hand.
Maar wanneer er langdurige of chronische stress aanwezig is dan gaan er klachten ontstaan.
Bijvoorbeeld gezondheidsklachten. Dat leidt weer tot een overspannenheid of een burn-out.

 

Burn-out

Een burn-out is totale uitputting, zowel fysiek als mentaal en emotioneel.

Prestaties leveren lukt niet meer en er is een overheersend gevoel van extreme vermoeidheid, uitputting en totale machteloosheid. Het is een gevolg van de lange termijn effecten van structureel langdurige of chronische stress.

Een burn-out ontstaat als mensen ondanks de stress en de spanningsklachten stug door blijven gaan.

Door te lang je lichaam overbelast te hebben en alle stressklachten signalen te negeren kom je uiteindelijk in een burn-out terecht.

Burn-out is het eindstation van jarenlange, roofbouw op het lichaam.

Burn-out is bijna nooit alleen werk-gerelateerd

De factoren die een een burn-out kunnen veroorzaken zijn:

• Externe factoren  (triggers zoals hoge werkdruk bijna altijd in combinatie met ‘live-events’ uit de privé situatie)
• Interne factoren (overtuigingen, gedrag, persoonlijke valkuilen en mind-set)
• Persoonkenmerken zoals moeite hebben met ‘Nee zeggen’, ‘Perfectionisme’ en zich over-verantwoordelijk voelen.

 

Samengevat

Van hoge werkdruk raak je niet burn-out. Het is wel een aanleiding voor langdurige stress. Wanneer niet tijdig actie wordt ondernomen op de symptomen  verergeren de gevolgen en nemen gezondheidsklachten toe.

Door stelselmatig roofbouw te plegen op je lichaam en gezondheid kan het eindstation een burn-out zijn. De aanleiding voor burn-out is in bijna alle gevallen een combinatie van een veeleisende baan (waarbij hoge werkdruk een trigger voor stress kan zijn) in combinatie met wat zich in de privé-situatie afspeelt.

 

Ik ben benieuwd naar hoe jij met werkdruk omgaat en of je hierdoor stress klachten ervaart.

 

 

Laat s.v.p. hieronder een bericht achter.

Iedereen is druk, druk, druk. En dat kan stress opleveren. Vooral als je een verantwoordelijke baan hebt en hoge werkdruk ervaart. Maar stress op de werkvloer en hoge werkdruk zijn niet hetzelfde. Werkstress heeft meerdere oorzaken, waarvan hoge werkdruk wel een hele belangrijke is. Daarom leg ik in dit artikel het verschil uit tussen werkstress en hoge werkdruk. Maar ook wat de meest belangrijke oorzaken van hoge werkdruk zijn.

De termen werkstress en werkdruk worden vaak onterecht door elkaar gebruikt. Ze lijken erg op elkaar maar ze zijn niet hetzelfde. Vaak is het één het gevolg van het ander.

Wat is werkdruk?

Simpel: als je druk op het werk ervaart, is er sprake van werkdruk. Dat hoeft niet altijd negatief te zijn. Een gezonde druk kan voordelen hebben en zorgt ervoor dat je uitgedaagd wordt om een prestatie te leveren.

Zoals:

• Een taak afronden binnen een bepaalde tijd (deadline)
• De kwaliteit waarborgen van een af te leveren werkzaamheid
• De hoeveelheid werkzaamheden afronden die bij jouw functie horen

In de basis ervaar je druk op het werk als je het werk binnen een gestelde tijd af moet hebben.

Wat is werkstress?

Het verschil tussen werkdruk en stress zit hem in het volgende:

Stress kun je gaan ervaren als reactie op de werkdruk. Met andere woorden: de werkdruk wordt niet meer als positief prikkelend, of uitdagend gezien. Maar meer als een bedreigende situatie. Dat zorgt ervoor dat je fysiek een stressreactie gaat ervaren.

 Werkstress ervaar je als reactie op de werkdruk

Wanneer is werkdruk ongezond?

Werkdruk wordt ongezond wanneer je voor een langere periode een hoge belasting (hoge werkdruk) of overbelasting ervaart. Er is dan onvoldoende sprake van tijd en ruimte om te ontspannen, waardoor je niet genoeg kunt opladen voor de volgende prestatie of uitdaging.

Hoe kun je werkdruk beïnvloeden?

Je weet nu dat je moet oppassen voor structurele hoge werkdruk en overbelasting, kun je kijken naar welke factoren die  verhoogde werkdruk veroorzaken. En dat zijn de taakeisen en de regelmogelijkheden in jouw werkzaamheden.

Taakeisen

Werkdruk verhogende factoren in de taakeisen kunnen te maken hebben met de werkinhoud of met de context van het werk.

Werkinhoud

• Tijdsdruk
• Hoeveelheid werk
• Moeilijkheidsgraad van het werk
• Variatie in het werk
• Kwaliteitseisen die aan het werk worden gesteld

Werkcontext

• Te weinig of onduidelijke kaders
• Onduidelijkheid of verandering in de taak
• Taak onderbrekingen
• Stijl van leidinggeven waar je mee te maken krijgt
• Organisaticultuur (omgangsvormen, communicatie etc.)
• Onzekerheid (mbt toekomst van het bedrijf of baan)
• Onduidelijke rol, verwachtingen en verantwoordelijkheden

Regelmogelijkheden

De regelmogelijkheden in je werk hebben te maken met in hoeverre het voor jou mogelijk is om je werk zelf te sturen of te organiseren.

De volgende thema’s zijn daarin van belang:

• Autonomie
• Functionele steun van leidinggevende
• Functionle steun van collega’s
• Deelname in besluitvorming

Balans tussen taakeisen en regelmogelijkheden

Als er een disbalans is tussen wat de taak van je vraagt en hoe vrij je bent om de taak uit te kunnen voeren, ga je meer werkdruk ervaren. Wat veel voorkomt bij werkstress klachten is een combinatie van te hoge taakeisen en te weinig regelmogelijkheden.

Wil je weten wat de meest voorkomende misverstanden over burn-out, stress en werkdruk zijn?

Nu je weet wanneer werkdruk ongezond wordt en wat het verschil is met werkstress, is het belangrijk dat je weet welke misverstanden er bestaan omtrent deze onderwerpen.

Download hieronder het gratis e-book ’10 misverstanden over burn-out’

De 10 meest voorkomende
misverstanden over burn-out

Download gratis
dit e-book

Download direct >>

Volgens het Arboportaal van het Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid heeft 1 derde van de werknemers in Nederland last van hoge werkdruk. Een serieus probleem van werkgever én werknemer want hoge werkdruk kan omslaan naar werkstress en uiteindelijk naar een burn-out. In dit artikel geef ik jou 7 tips om beter om te gaan met hoge werkdruk.

Verschil werkdruk en werkstress

Wist je dat Werkdruk en Werkstress niet hetzelfde is?

Werkdruk heeft voornamelijk te maken met tijd. Werkdruk ontstaat dus als je gedurende een  langere periode niet, of met moeite, binnen de beschikbare tijd kan voldoen aan de eisen die aan je gesteld worden.

Zo nu en dan hoge werkdruk hebben is geen enkel probleem. Het wordt wél een probleem als de werkdruk vaak of lange tijd te hoog is. Want dat vergroot de kans op werkstress.

Te hoge en langdurende werkdruk is dus een oorzaak van werkstress. Net zoals bijvoorbeeld ‘pesten op het werk’ dat ook is.

Herken de signalen

Zoals gezegd:  werkdruk wordt een probleem als jij daar (voor een langere periode) klachten van ervaart.

De ene persoon is de ander niet . En dit geldt ook voor hoe mensen werkdruk ervaren.Waar de ene medewerker gemakkelijker met verandering en uitdagingen omgaat heeft de andere het er maar moeilijk mee. Daarom kunnen de klachten ook verschillen.

En deze klachten komen niet uit de lucht vallen. Je lichaam geeft signalen af om jou er op attent te maken dat er een actie vereist is.

Hier zit meteen de moeilijkheid in, want de meeste mensen zijn niet bewust van de signalen en negeren deze volledig. Hieronder vindt je een aantal veelvoorkomende klachten:

Lichamelijke klachten

• Hoofdpijn
• Hartkloppingen
• Duizeligheid
• Rug en nek klachten
• Zweet aanvallen
• Buik- en maagpijn
• Darmpijn

Geestelijke klachten

• Opgejaagd gevoel
• Wisselende emoties
• Prikkelbaar zijn
• Huilbuien
• Paniekaanvallen

Veranderingen in Gedrag

• Geen zin meer hebben in dat wat je blij maakt
• Terugtrekken
• Uitstellen
• Toename in alcohol gebruik
• Toename in drugsgebruik
• Meer dan normaal eten
• Alles uit handen geven
• Niet meer betrokken zijn
• Nonchalance

Achterhaal de oorzaken

Als je klachten ervaart, kijk dan naar welke oorzaken op jouw werk ervoor zorgen dat jij hoge werkdruk ervaart.

Wellicht heeft het te maken met één van de volgende gebieden binnen jouw werk:

• Planning en Organisatie
• Organisatiecultuur
• Procedures en Regels
• Communicatie en Informatie
• Leiding en Samenwerking
• Technologie
• Mentale belasting
• Opleiding en uitdaging
• Werktijden

Uit onderzoek is gebleken dat de 3 meest voorkomende oorzaken voor werkstress zijn:

• Te weinig regelruimte
• Te weinig capaciteit (bezetting of tijd) voor de hoeveelheid werk
• Onduidelijkheid over de toekomst (van het bedrijf of de functie)

Gevolgen als je niets doet aan werkdruk

 

Je herkent de klachten en weet waardoor je hoge werkdruk ervaart in je baan.

Maar stel je doet wat de meeste mensen doen, alsmaar doorgaan zonder  actie te ondernemen:
Welke gevolgen heeft dit dan voor jou en jouw baan?

• De druk neemt alleen maar toe en kan omslaan in werkstress
• Je zit niet meer lekker in je vel
• Je gaat fouten maken
• Belangrijke deadlines missen
• Gaat met tegenzin naar je werk
• Je krijgt geen energie meer van je baan
• Jouw Privé-Werkbalans verslechtert
• Je kunt uiteindelijk in een burn-out terecht komen

7 tips om beter met hoge werkdruk om te gaan

Je ervaart de klachten, je weet waar de oorzaak ligt in je werk waardoor je hoge werkdruk ervaart en je bent je bewust van de gevolgen.

Wat kun je nu concreet doen om je werkdruk te verlagen?

1. Bespreek de hoge werkdruk

De eerste actie is het erkennen van het probleem. Maak de oorzaken van werkdruk met je collega’s bespreekbaar in vergaderingen of teammeetings. Of 1 op 1 met je leidinggevende. Vraag ook hoe de druk verlaagd kan worden.

2. Zorg voor meer autonomie in jouw werk

• Doe een voorstel hoe jij het liefst de werktaken zou willen invullen.
• Bespreek of het mogelijk is om bijvoorbeeld 1 dag thuis te werken of op een andere werkomgeving. Dit kan je concentratie namelijk aanzienlijk verbeteren.
• Geef aan of dingen beter of efficiënter kunnen. Dit is namelijk winst voor iedereen in jouw team.

3. Zorg voor duidelijkheid zodat jij prioriteiten kunt stellen

Als de doelen van het bedrijf niet helder zijn dan kun je moeilijk prioriteiten stellen. En leef je van dag tot dag brandjes te blussen.

Maar zorg ook ervoor dat je precies weet wat er van jou wordt verwacht.

4. Werk nooit zonder planning

Zorg voor jezelf dat je de werkdruk en stress de baas blijft door:

Altijd te werken met een eigen planning

• Bepaal aan het einde van de werkdag wat er de volgende dag nog moet gebeuren
• Begin je dag met je prioriteiten door te nemen en eventueel te fine-tunen

Altijd te werken met een gezamelijke planning

• Bepaal aan het begin van de week een heldere haalbare week doelstelling samen met je collega’s en je leidinggevende
• Maak een gezamenlijke planning van de belangrijkste team doelen en deadline

5. Investeer in een goede gezondheid en een goede privé- werkbalans

• Neem pauzes op het werk
• Doe ademhalingsoefeningen door de dag heen om je hartslag en gedachten rustig te krijgen
• Probeer een goede nachtrust te pakken
• Zorg ervoor dat je voldoende beweegt. 30 minuten wandelen op dag basis volstaat.
• Let op je voeding

6. Geef je grenzen aan.

Wanneer voor jouw helder is wat jouw doelen en prioriteiten zijn, welke taken er bij je functieomschrijving horen en hoe jij jouw ideale privé en werkbalans voor je ziet, geef dan je grenzen aan en leer ‘Nee’ zeggen.

7. Vraag om hulp

Als jij het gevoel hebt dat de werkdruk te groot wordt, dat je stressklachten ervaart en dat je het moeilijk vindt om hier mee om te gaan, wacht dan niet langer en schakel hulp in.

Dat kan door trainingen en workshops te volgen of te beginnen met een persoonlijk coaching traject. Bespreek met je leidinggevende wat de mogelijkheden zijn, want de organisatie is gebaat bij stresspreventie.