Weinig kennis over burn-out 

Vaak als ik in gesprek ben met leidinggevenden over een te geven workshop over stress en burn-out preventie, wordt mij altijd gevraagd om de medewerkers te leren hoe ze niet in een burn-out terecht komen. Vervolgens vraag ik in hoeverre het al bekend is wat een burn-out inhoudt. En dan blijft het akelig stil.

Het blijkt in de meeste gevallen dat er minimale tot geen kennis over stress of burn-out aanwezig is. Noch bij de leidinggevende, noch bij de medewerkers.

Daarom begin ik in een workshop altijd met feiten, weetjes en basis kennis over stress en burn-out. Dat zorgt voor bewustwording van de onderwerpen.

Hieronder een aantal ‘tips’ voor wat je kunt doen om gegarandeerd op te branden.

1. Luister niet naar je lichaam

Hoofdpijn, hartkloppingen, nek- en rugklachten en slecht slapen.

Allemaal signalen van je lichaam die je vooral moet negeren. Waarom zou je nadenken over de reden dat je nu al weken of maanden last hebt van hoofdpijn? Daar bestaat toch paracetamol voor?

Je lichaam geeft constant signalen af. Maar vaak luister je hier niet (goed) naar of weet je niet hoe je dit moeten interpreteren. In geval van pijn denken de meeste mensen dat dit vanzelf wel weer overgaat. En tenslotte hoef je natuurlijk niet voor elk pijntje meteen naar de huisarts.

Pijn is een natuurlijk verdedigingsmechanisme en is altijd een signaal dat er iets niet klopt.

Naast fysieke signalen is het belangrijk dat je ook stil staat bij psychische en emotionele signalen. Maar ook bij gedragsmatige veranderingen.

Het gevolg van ‘niet luisteren naar de signalen van je lichaam’ is dat je altijd te laat bent met het nemen van (preventieve) maatregelen om klachten te verminderen of te voorkomen. Sterker nog, de klachten zullen alleen maar verergeren. En dat leidt tot chronische stress, overspannenheid en burn-out. Of zelfs erger!

Wil je weten welke ernstige gevolgen langdurige stress met zich meebrengt?
Download dan onderstaand E-book

Meld je aan om dit
e-book gratis te ontvangen

Ja, ik ga akkoord dat ik met het invullen van mijn gegevens het e-book ontvang en op de hoogte wordt gehouden over stress & burn-out

Direct toegang tot het e-book >>

2. Nooit ontspannen

Als je niet ontspant blijft de boog gespannen. En als de boog maar vaak en lang genoeg gespannen blijft dan zal deze uiteindelijk wel knappen.

Vraag een topsporter hoe belangrijk ontspanning is en je zult het antwoord krijgen dat er tegenover ‘elke inspanning een (evenredige) ontspanning ’ nodig is.

In de huidige maatschappij is iedereen druk. Vooral met eisen en verwachtingen. Van buitenaf opgelegd maar zeker ook met wat we onszelf opleggen.

Ontspanning wordt vaak geassocieerd met ‘Lui zijn’, ‘Nutteloos’ of ’Laks’.

Want tja..’Ledigheid is des duivels oorkussen’ (oud Nederlands gezegde).

Ontspanning is nodig omdat ons lichaam moet herstellen van inspanning en we weer energie moeten opladen voor de volgende dag of de volgende prestatie. Bouw dus meer herstelmomenten in.

Het gevolg van niet structureel ontspanning en herstelmomenten in je leven inbouwen is dat ontspannen dan steeds moeilijker gaat. Je loopt het risico dat langdurige stress omslaat in chronische stress. Voor meer informatie over herstel en ontspanning lees dit artikel.

3. Laat de regie over je eigen leven volledig los

Regie over eigen leven behouden wil zeggen dat je zelf kunt bepalen over hoe jij je leven leidt.

Ik hoor zo vaak mensen zeggen dat ze dingen in het leven doen, omdat het moet. Niet omdat ze willen. ‘Het kán niet anders’ of ‘het hoort gewoon zo’ zijn uitspraken die vaak hiermee gepaard gaan.

Laat ik dan meteen maar iets zeggen wat bijna onmogelijk lijkt:

je hebt altijd een keuze!
Om iets wel of niet te doen. Wel of niet te veranderen. En als iets ergs jou overkomt heb je nog steeds altijd de keuze om te bepalen hoe je omgaat met dátgene wat jou overkomt: ga je er dan positief mee om of niet?

Het moment dat je te weinig doet van wat je wilt en het gevoel hebt dat je alleen maar doet wat er moet dan loop je grote kans dat het mis gaat. Zorg er dus voor dat je altijd baas over eigen leven, agenda, gezondheid en energie bent. En daar keuzes in maakt.

Het gevolg van eigen regie loslaten is dat je ver verwijderd raakt van je eigen waarden en belangen. Je gaat dan gemakkelijk je eigen grenzen over en kunt erg diep in de put raken. Veelal wordt de schuld van alles wat er dan gebeurt gezocht bij externe factoren. De meeste mensen in een burn-out hebben het gevoel dat ze de grip en de regie over hun eigen leven volledig kwijt zijn geraakt.

4. Work work work

‘Leef je om te werken of werk je om te leven?’ Een bekende uitspraak. Sommige mensen werken om hun rekeningen te betalen en anderen hebben van hun passie of hobby hun werk gemaakt. Beide zijn natuurlijk goed als je tevreden bent met waar je voor kiest om te doen.

De eerdergenoemde uitspraak insinueert eigenlijk dat er een onderscheid is tussen ‘Werk’ en ‘Leven’. Dat is natuurlijk niet zo. ‘Werk’ is een onderdeel van je leven. Immers als je aan het werk bent dan ‘leef’ je toch ook gewoon?

Werk is een van de vele aandachtsgebieden die je in je leven hebt. Denk bijvoorbeeld ook aan Gezin, Relatie, Financiën, Persoonlijke ontwikkeling, Spiritualiteit, Gezondheid, Hobbies en Sociale Contacten.

Het gevolg van ‘Werk’ centraal stellen in je leven is dat je dan minder energie, aandacht of tijd over hebt voor de andere levensgebieden. Uitsluiting van aandacht voor één of meerdere levensgebieden kan ervoor zorgen dat je het gevoel hebt dat je uit balans bent: jouw verschillende levensgebieden voelen dan niet meer gebalanceerd aan.

5. Lekker alles zelf oplossen

Waarom hulp vragen als je het alleen kunt? Niets geeft een fijner gevoel dan dat je zelf een oplossing hebt gevonden voor een probleem.

Maar wat als je jouw probleem gewoon echt niet alleen kunt oplossen? Durf je je dan zo kwetsbaar op te stellen dat je dit aangeeft bij de mensen in jouw omgeving?

De meeste mensen doen dit niet. Hulp vragen wordt veelal gezien als zwakte. Dat je het niet zelf kunt oplossen. En daar een ander voor nodig hebt. En dat doet ‘een sterk persoon’ natuurlijk niet.

Hulp vragen gaat vaak gepaard met o.a. angsten voor, gedachten over en gevoelens van schaamte, controle verlies, falen, ‘sterk willen overkomen’ en ‘anderen tot last’ zijn.

Maar hoe kun je jezelf uit het drijfzand trekken als je daarin wegzakt? Niet toch? Daar heb je een ander voor nodig. 

Het gevolg van alles zelf willen oplossen is dat je steeds meer werk op je bordje krijgt dan dat je aankunt en vervolgens gaat piekeren over hoe je alle ballen hoog moet houden om alles voor elkaar te krijgen. Lees meer over hoe je hulp vraagt in dit artikel.

6. Wees onbegrensd

Mensen gaan massaal over hun eigen grenzen heen in Nederland. Jaarlijks melden meer dan 1 miljoen werknemers zich met burn-out klachten.

Zoals al eerder genoemd: we leven in een maatschappij waar veel van ons wordt geëist en verwacht. En we eisen en verwachten vooral veel van ons zelf. En om aan alle verwachtingen te kunnen voldoen gaan we steeds een tandje harder en een stapje verder.

Daarin is de competentie ‘flexibiliteit’ belangrijk. Deze competentie verwachten we vaak van de ander. En de ander van ons. De definitie van flexibiliteit is zich ‘gemakkelijk aan kunnen passen aan een veranderende omgeving, werkwijzen, werktijden, taken, verantwoordelijkheden en gedragingen van anderen.’

Flexibiliteit gecombineerd met de neiging om altijd een stap verder te gaan, moeilijk ‘Nee kunnen zeggen’, veel van onszelf verwachten en het liefst ook nog eens alles zelf willen oplossen, zorgt voor een mooie cocktail waarmee we in sneltreinvaart over onze grenzen heen denderen.

 Het gevolg van onbegrensd zijn is dat je onbewust bent van je eigen belangen, grenzen en kaders. Je past je telkens aan en op een gegeven moment sta je ver van je ‘zelf’ af.

 

Aan de basis ligt dat je de verantwoordelijkheid zelf moet nemen om je eigen grenzen en kaders te stellen. Zodat je weet binnen welke kaders jij je flexibel kunt bewegen. Flexibiliteit gaat snel op onbegrensdheid lijken, als je niet weet tot hoever je wel en niet kunt gaan.

7. Je verantwoordelijk voelen voor alles en iedereen

Veel mensen hebben de valkuil: ‘zich over-verantwoordelijk’ te voelen. Dit is een doorgeslagen variant van verantwoordelijkheidsgevoel. En zeker niet hetzelfde.

Wanneer je je verantwoordelijk voelt voor alles en iedereen, dan ga je snel het gevoel krijgen dat alles jou teveel wordt. En dat is logisch. Want je kunt niet verantwoordelijk zijn voor alles en iedereen.

Iedereen is verantwoordelijk voor zichzelf, zijn of haar eigen leven, behoeften, keuzes en motivaties.

Gevolgen van je oververantwoordelijk voelen:

– Grenzen van anderen overschrijden

– Je veel werk (dat niet jouw verantwoordelijkheid is) toe-eigenen

– Je maakt anderen passief door alles op jouw schouders te nemen. De ander neemt zijn verantwoordelijkheid dan niet meer

– Het kan je relatie met de ander schaden

– Het kost je ontzettend veel energie

8. Zo min mogelijk bewegen want daar wordt je moe van

‘Het was zo’n drukke dag vandaag, ik sla sporten maar over want daar wordt ik nóg vermoeider van.’ Weer zo’n uitspraak die ik vaak om me heen hoor.

Als je zittend werk doet, is het zo belangrijk om te bewegen. Ons lichaam is niet gemaakt om stil te zitten. Dat is alom bekend.

Beweging is een essentieel onderdeel in burn-out herstel en preventie om meerdere redenen.

1. Bewegen geeft energie en maakt geluksstofjes zoals Endorfine vrij.

2. Daarnaast zorgt het ervoor dat we op een actieve manier energie opladen.

3. Wanneer je je focust op fysieke beweging kun je onmogelijk aandacht hebben voor alle negatieve gedachten en gepieker.

4. En niet onbelangrijk het houdt je lichaam gezond.

Wil je vitaal kunnen doorwerken tot je 67e? Dan is het aan te raden om dagelijks minimaal 30 minuten te bewegen. Denk niet aan heftige krachttraining of body pump, maar houdt het simpel: ga wandelen, fietsen, boodschappen doen, schoonmaken.  Of ga een half uurtje dansen dit kan echt voor wonderen zorgen.

Lees dit artikel over hoe belangrijk beweging is bij stress en burn-out

9. Stel vooral geen doelen en blijf alleen maar dromen

‘Blijf altijd dromen’. ‘Ga je dromen achterna’. ‘Leef je dromen’.

Het is inderdaad ontzettend belangrijk te blijven dromen. Maar koppel er wel doelen aan. Want een droom zonder doel blijft een wens.

De gevolgen van geen doelen stellen en alleen maar te blijven dromen is dat je geen prioriteiten stelt en plannen maakt om je dromen werkelijkheid te maken. Zonder doelen mis je sturing richting en kaders en dat geeft onzekerheid en ga je sneller over je grenzen heen.

Ik hoop dat je met deze 9 tips meer inzicht hebt in hoe je een burn-out kunt krijgen en welke dingen je daarvoor moet doen. Dan weet je ook wat te doen om een burn-out voor te zijn.